4. Uluslararası Türkiye Arapça Kitap ve Kültür Günleri, 22 Şubat – 3 Mart 2019 tarihleri arasında Üsküdar Bağlarbaşı Kongre ve Kültür Merkezi’nde gerçekleşti. T.C. Cumhurbaşkanlığı himayelerinde gerçekleşen etkinlik, Türkiye Yazarlar Birliği İstanbul Şubesi öncülüğünde, Hâşimî Yayınevi ve Hâlidî Maarif İlim ve Kültür Derneği ortaklığıyla gerçekleştirildi.

21 Şubat Perşembe günü saat 10.00’da Üsküdar Bağlarbaşı Nevmekân’da Üsküdar Belediye Başkanı Hilmi Türkmen, yurt dışından gelen ilim adamları ve organizatörlerin katılımıyla basın toplantısı gerçekleştirildi. Yurt içinden ve yurt dışından basın mensuplarının hazır bulunduğu toplantıda, Arapça Kitap ve Kültür Günleri’ne dair açıklamalar yapıldı.

22 Şubat Cuma günü saat 11.00’de gerçekleştirilen açılış programına Enerji ve Tabii Kaynaklar Eski Bakanı – Kayseri Milletvekili Taner Yıldız, Üsküdar Belediye Başkanı Hilmi Türkmen, Üsküdar Kaymakamı Murat Sefa Demiryürek, Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürü Hamdi Turşucu, İstanbul Ticaret Odası Başkan Yardımcısı İsrafil Kuralay, İstanbul İl Milli Eğitim Müdürü Levent Yazıcı, Etkinliğin Şeref Konuğu Hattat Hasan Çelebi, Mustafa Demirkan, yurt içinden ve yurt dışından gelen ilim adamları, akademisyenler, yazarlar, yayıncılar ve daha pek çok misafir katıldı.

“Medeniyet Hafızamız Kütüphaneler” ana temasıyla gerçekleşen etkinlik boyunca onlarca seminer, söyleşi ve panel düzenlendi. Bunların yanında yurt içinden ve yurt dışından gelen misafirlerin de katılımıyla Şeref Konuğu Hattat Hasan Çelebi’nin hayatını anlatan “Hattın İzinde Bir Ömür” belgeselinin özel gösterimi, Buharî- i Şerîf’in kadim nüshasının tıpkıbasımı tanıtım programı, İSAM kütüphanesi ve Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi tanıtım programları gibi pek çok program gerçekleştirildi. 10 gün boyunca 60 binin üzerinde ziyaretçiyi ağırlayan etkinlik, 27 ülkeden yüzlerce ilim adamı, akademisyen, yazar ve yayıncının katılımıyla, büyük bir ilim adamları buluşması ve kültür şöleni şeklinde gerçekleşmiştir.

Yurt İçinden ve Yurt Dışından Katılan İlim Adamı, Akademisyen, Yazar ve Yayınevleri

Etkinliğe; Afganistan, Almanya, Arnavutluk, Fas, Fildişi, Hindistan, Irak, Katar, Kuveyt, Lübnan, Mısır, Nijer, Pakistan, Rusya – Dağıstan, Senegal, Sudan, Suriye, Tunus, Türkmenistan, Uganda, Ürdün, Yunanistan, Filistin, Tacikistan ve Yemen olmak üzere toplam 25 ülkeden 100’e yakın ilim adamı, akademisyen, yazar ve yayıncı katılmıştır.

Arapça Kitap ve Kültür Günleri’ne 25 ülkeden katılan ilim adamı, akademisyen, yazar ve yayıncılar, TİKA (Türk İşbirliği Koordinasyon Ajansı)’nın destekleriyle Türkiye’ye gelmiş ve ağırlanmışlardır. Türkiye’deki ilim adamlarıyla, yayıncılarla ve öğrencilerle buluşan misafirlerimiz, kısa zamanda birçok etkinlik ve organizasyona katılmış, başta İstanbul’u ve ülkemizin çeşitli şehirlerini ziyaret etme ve tanıma fırsatı elde etmiştir.

Etkinliğe yurt içinden ise İstanbul, Ankara, Siirt, Adıyaman, Diyarbakır, Konya, Kütahya, Mardin, Muş, Şanlıurfa, Tekirdağ, Yalova, Van ve daha birçok şehirden 100’e yakın ilim adamı, akademisyen ve yazar davetli olarak katılmıştır.

Arapça Kitap ve Kültüre Günleri’nin daha fazla kitleye ulaştırılması, faydalarının ve kültürel gelişime katkılarının arttırılması amacıyla yurt dışından ve yurt içinden katılan misafirlerimizle röportajlar gerçekleştirilmiştir. Özellikle yurt dışından katılan ilim adamı, akademisyen, yazar ve yayıncılar radyo ve televizyon programlarına konuk olmuşlar ve Türkiye’deki medya mensuplarıyla bir araya gelerek röportajlar vermişlerdir.

Arapça Kitap ve Kültür Günleri’ne Türkiye’den 22 Yayınevi katılmıştır. Başta Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu Yayınları, Türk Dil Kurumu, Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları, İSAM (İslâm Araştırmaları Merkezi) ve İFAV (Marmara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Vakfı Yayınları) gibi birçok kurum ve yayınevi Arapça Kitap ve Kültür Günleri’ndeki yerini almıştır.

Türkçe eserlerin İslâm dünyasında tanıtılması amacıyla yurt içinden katılan yayıncılar ile yurt dışından gelen yayıncılar arasında telif görüşmeleri gerçekleştirilmiştir.

Başta Arap dünyasındaki matbaa ve kütüphanelerin merkezi konumunda olan Lübnan ve Mısır olmak üzere birçok ülkeden 24 yayınevini temsilen ve farklı yayınevlerinin kitapları ile birlikte 20.000’e yakın kitap ilgililerin istifadesine sunulmuştur.

Ortak Miras ve Kültür Bakımından Türkiye’nin Rolünü Belirginleştirme

Osmanlı coğrafyasının merkezinde olan ve her geçen yıl İslâm dünyasında ve dünya genelinde önemli bir güç merkezi olma yolunda ilerleyen ülkemiz, aynı zamanda yazma eserler ve Arapça kaynaklar açısından da çok önemli ve tarihî bir merkezdir. Günümüzde Beyrut, Bağdat, Kahire ve diğer kültür merkezlerinde basılan klâsik eserlerin yazarlarının önemli bir kısmı, Anadolu ve Osmanlı coğrafyasında yaşamış, yolu bu coğrafyadan geçmiş yahut ortak miras olması bakımından kütüphanelerimizde kitapları muhafaza edilen âlimlerdir. Arapça Kitap ve Kültür Günleri, ülkemizin bu zengin tarihi yönünün daha fazla ortaya çıkmasına katkı sağlamaktadır.

Amaç ve Hedef Kitleye Ulaşma

Arapça Kitap ve Kültür Günleri, Osmanlı coğrafyası ve diğer İslâm dünyası ülkeleri arasında ortak miras ve kültür şuurunu yeniden inşa etmeyi amaçlamaktadır. Dolayısıyla, Arapça Kitap ve Kültür Günleri ile karşılıklı olarak yeni nesillerin ortak tarih ve medeniyet algısına sahip olmaları hedeflenmektedir. Küresel aktörler tarafından fitnelerle kuşatılmaya çalışılan Ehl-i Sünnet iklimleri aynı potada bir araya getirilerek İslâm dünyasında birlik ve beraberlik sağlanması amaçlanmıştır. Özellikle Türkiye’nin dünyada insanî yardımlar ve duruş bakımından örneklik ve liderlik yaptığı bir devirde, ülkemizin tanıtımına pek çok yönden olumlu katkı sağlanmıştır. Nitekim Arapça Kitap ve Kültür Günleri ve benzer faaliyetlerin de katkılarıyla, Osmanlı sonrası Arap coğrafyasında ve İslâm dünyasında yapılan karalama çalışmaları neticesinde oluşan olumsuz algı ve kanaat, son dönemde yıkılmaya başlamıştır.

Etkinlik ziyaretçileri tarafından memnuniyetle karşılanmış, ulusal ve uluslararası medyada hem yazılı hem de görsel olarak yer almıştır.

Böylece Arap ve İslâm dünyasının yayıncılarına ve entelektüellerine son yıllarda yükselen ülkemizi daha doğru tanıma imkânı sunulmuştur. Arap dünyasında Türkiye’ye karşı artan ilginin bu tür faaliyetlerle daha sağlıklı bir zeminde yükselmesine katkı sağlanmıştır. Şüphesiz etkinliğe davet edilen ilim adamı, akademisyen, yazar ve yayıncılar, ülkemiz adına gönüllü kültür elçileri olacaklardır.

Etkinliğe Özel Faaliyetler

• Arapça Kitap ve Kültür Günleri kapsamında Türkçe yayınlanmış olan 3 eser Arapça’ya tercüme edilmiş ve katılımcılara hediye edilmiştir. Bu eserler, Necip Fazıl Kısakürek’in “Abdülhamid Han” piyesi, Ahmet Murat Özel’in “Kuşlarla Sohbetin Şartları” ve Ozan Bodur’un “Göksultan” isimli kitaplarıdır. Türkiye’nin, Türk tarih ve edebiyatının Arap ve İslâm dünyasında daha doğru tanıtılması bakımından tercüme kitaplar, özellikle yurt dışından katılan misafirler tarafından ilgi ve takdirle karşılanmıştır.

• Beşir Derneği’nin katkılarıyla Arapça Kitap ve Kültür Günleri’ne özel olarak hazırlanan “Kibârü’s-Sığâr” isimli Arapça Çocuk Dergisi, etkinliğin küçük misafirlerine hediye edilmiştir. Özellikle Suriyeli ve diğer Arap kökenli çocuklar başta olmak üzere İmam Hatip Orta Okulu ve Kur’an Kurslarından gelen çocuklara hediye edilen Arapça Çocuk Dergisi, çocuklar ve aileler tarafından büyük bir mutluluk ve heyecanla karşılanmıştır.

• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, “Geçmişten Günümüze Kütüphaneler Sergisi” ile Arapça Kitap ve Kültür Günleri’ne katılmıştır. Bunun yanında “Direnen Şiirler Direnen Yürekler” isimli 15 Temmuz Şiirleri Sergisi de ziyaretçilerin ilgisine sunulmuştur. Bu iki resim sergisi ile etkinliğin “Medeniyet Hafızamız Kütüphaneler” başlıklı ana teması gereği hem Türkiye kütüphaneleri tanıtılmış hem de 15 Temmuz Şiirleri Sergisiyle yurt dışından katılan misafirler nezdinde de 15 Temmuz ruhu diri tutulmaya gayret edilmiştir.

• Yurt dışından gelen ilim adamı, akademisyen, yazar ve yayıncılar ile İstanbul gezisi gerçekleştirilmiştir. Eyüp Sultan Camii’nde kılınan sabah namazının ardından Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi, Süleymaniye Dârü’l-Hadis Medresesi, Süleymaniye Camii ve türbeleri ziyaret edilmiştir. İstanbul’un manevi sahibi Eyüp Sultan hazretlerini, Türkiye’nin en büyük yazma eserler kütüphanesini ve tarihi Süleymaniye Medreselerini ziyaret etmekten büyük memnuniyet duyan misafirler, bu imkânları sağladıkları için T.C. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’a ve TİKA’ya şükranlarını bildirmişlerdir.

• Yurt içinden ve yurt dışından katılan misafirlerle birlikte Üsküdar Belediyesi Valide Sultan Gemisi’nde İstanbul boğazı gezisi gerçekleştirilmiştir. Özellikle yurt dışından katılan misafirlerimize Türkiye’nin ve İstanbul’un güzelliklerinin tanıtılması bakımından oldukça verimli olan boğaz gezisi, misafirler tarafından ilgiyle karşılanmıştır.

• İstanbul Ticaret Odası’nın destekleriyle Üsküdar Cemile Sultan Korusu’nda yurt içinden ve yurt dışından gelen misafirlerin de katıldığı İlim Adamları Buluşması gerçekleştirilmiştir. Yurt içinden ve yurt dışından ilim adamları bir araya gelmiş, İslâm dünyasının meselelerini ortak istişare ve müzakere imkânı bulmuşlardır.

• Arapça Kitap ve Kültür Günleri’ne yurt dışından katılan ilim adamı, akademisyen, yazar ve yayıncılardan bazıları, başta İstanbul’daki ve Anadolu’daki üniversite, kütüphane, külliye ve kültür merkezi gibi önemli mekânları ziyaret etmişler, buralarda çeşitli programlara katılma imkânı bulmuşlardır. Türkiye’deki ilim adamı ve akademisyenlerle buluşan misafirler, İslâm dünyasının meselelerini bir arada istişare etme ve ortak çalışmalar yürütme fırsatı bulmuşlardır.

• 4. Uluslararası Türkiye Arapça Kitap ve Kültür Günleri Şeref Konuğu Hattat Hasan Çelebi’nin hayatını anlatan “Hattın İzinde Bir Ömür” belgeselinin özel gösterimi, yurt içinden ve yurt dışından misafirlerin de hazır bulunduğu programda ilk kez Arapça Kitap ve Kültür Günleri katılımcılarıyla buluşturulmuştur. Hattat Hasan Çelebi’nin de katıldığı ve bir konuşma gerçekleştirdiği özel program, yoğun ilgiyle karşılanmış ve hem tarihte hem de günümüzde hat sanatının merkezi olan Türkiye ve İstanbul’un bu yönünü de gözler önüne sermiştir.

• Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesinde keşfedilen Buhari-i Şerif’in Endülüs yazması kadim nüshasının Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı ve İSAM ortaklığıyla yayına hazırlanan tıpkıbasımı, Suriye’den Dr. Mücîr El-Hatib ve Türkiye Yazma Eserler Kurumu Yayın Koordinatörü Arafat Aydın’ın katıldığı programla tanıtılmıştır.

• İSAM Kütüphanesi ve Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, İSAM Kütüphanesi Müdürü Birol Ülker ve İSAM Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Ahmet Özel’in katıldığı programla tanıtıldı.

• Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı ortaklığıyla Süleymaniye Kütüphanesi Müdür V. Menderes Velioğlu ve Yazma Eserler Kurumu Yayın Koordinatörü Arafat Aydın’ın katıldığı “Süleymaniye Yazma Eserler Kütüphanesi, Dünü, Bugünü, Yarını” isimli programda, Süleymaniye Kütüphanesi ve Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı’nın yayın faaliyetleri tanıtıldı.

• 10 gün boyunca yurt içinden ve yurt dışından katılan ilim adamı, akademisyen, yazar ve yayıncılarla 30’a yakın seminer, söyleşi ve panel düzenlenmiştir. İlgiyle karşılanan programlarda, özellikle yurt dışından katılan ilim adamlarıyla bir araya gelebilmenin büyük bir fırsat olduğu değerlendirilmiş ve birçok okuldan kafileler halinde bu programlara katılımlar gerçekleşmiştir. Bu etkinliklerde, “Medeniyet Hafızamız Kütüphaneler” temasına uygun olarak 3 kıtadan İslâm mirasının kütüphaneleri uzmanları tarafından anlatılmıştır.

• Düzenlenen imza etkinliklerinde Doç. Dr. Ebubekir Sifil, gerçekleştirilen konferansının ardından kitaplarını, Dr. Ahmet Murat Özel, Arapça Kitap ve Kültür Günleri kapsamında Arapça’ya çevrilen “Kuşlarla Sohbetin Şartları” isimli kitabını imzalamıştır. Yoğun katılımla gerçekleşen imza etkinlikleri, yazar ve okuyucusunu bir araya getirmiştir.

• Hayrat Vakfı’nın katkılarıyla açılan stantta “15 dakikada Osmanlıca” Projesi çerçevesinde Osmanlı Türkçesi eğitimi verilmiş ve Hattat Tahsin Kurt tarafından iki gün boyunca ilgilileri için hatıra isim yazılmıştır.

• İstanbul İl Milli Eğitim Müdürlüğü’nün katkıları ile İstanbul’daki 25’in üzerinde okuldan katılan öğrenciler, Arapça Kitap ve Kültür Günleri’ni ziyaret etmiş ve yapılan seminer, söyleşi ve panellere katılmışlardır. Böylece istifade arttırılmış, öğrenciler nezdinde çok daha geniş kitlelere ulaşılmıştır.

• Arapça Kitap ve Kültür Günleri’ne gruplar halinde gelen Kur’an Kursu, İmam Hatip Ortaokulu, İmam Hatip Lisesi, İlahiyat Fakültesi ve Medrese öğrencilerine İstanbul Ticaret Odası’nın destekleriyle kitap hediye çeki verilmiştir. Bu sayede ihtiyaç sahibi öğrenciler, kitap alma imkânına erişebilmişlerdir.

• Marmara Üniversitesi, İstanbul Üniversitesi, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, İbn Haldun Üniversitesi, Fatih Sultan Mehmet Üniversitesi, 29 Mayıs Üniversitesi, Konya Karatay Üniversitesi, Yalova Üniversitesi, Dumlupınar Üniversitesi ve daha birçok üniversiteden Arapça Kitap ve Kültür Günleri’ne katılım gerçekleşmiştir.

Basın ve Reklam Çalışmaları

Arapça Kitap ve Kültür Günleri öncesinde ve etkinlik süresince yapılan reklam çalışmaları kapsamında Billboard çalışmaları, Marmaray ve İDO ekranlarında tanıtım çalışmaları yapılmıştır. Medya 9 ve Fors Medya’nın destekleriyle reklam ve tanıtım çalışmaları yapılmıştır. Ayrıca ana medya sponsoru Albayrak Medya başta olmak üzere birçok medya kuruluşu Arapça Kitap ve Kültür Günleri’nden canlı yayınlar yapmış, haber bültenlerinde ve programlarında yer vermiştir.

Etkinlik Sonrasında Devam Eden Çalışmalar

1. Geçtiğimiz yıllarda olduğu gibi çok yönlü ve görselli Arapça Kitap ve Kültür Günleri kataloğu hazırlanmaktadır.

2. Semerkand TV tarafından “Mirasımızı Koruyoruz” başlığı altında yurt dışından gelen misafirlerle 26 bölümlük kültür programı kaydı yapılmış ve yıl içinde Arapça ve Türkçe olarak yayınlanacaktır.

3. Etkinlik boyunca yurt içinden ve yurt dışından gelen misafir ilim adamı, akademisyen ve yazarların katıldığı 30 oturum ve 60 civarı konferansın tebliğleri, Arapça ve Türkçe olarak bildiri kitabı halinde yayınlanacaktır.

Sonuç

Uluslararası Türkiye Arapça Kitap ve Kültür Günleri, hem bir müslüman ilim adamları arası ilmi toplantılar organizasyonu hem de müslüman kardeş halklar arası ortak miras, dil ve kültür etkinliğidir. Yalnızca bir kitap fuarı olmadığını, çok daha büyük bir vizyona sahip olduğunu 4. yılında da kanıtlayan Arapça Kitap ve Kültür Günleri, her geçen yıl büyümeye ve daha da fazla gelişmeye devam etmektedir. Başta kısıtlı imkânlarla ama büyük bir idealle yola çıkan etkinlik, ilk iki yılında büyük bir yankı uyandırmış, dikkatleri üzerine çekmiş, takdir görmüş ve 3. yılından itibaren Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan tarafından himaye edilmeye başlanmıştır. Yurt içinden ve yurt dışından katılan ilim adamı, akademisyen, yazar ve yayıncıların etkinliğin geleneksel hale gelmesinden duydukları memnuniyeti ve 5.’sini, 15.’sini, 25.’sini görmek için duydukları umut ve heyecanı ifade etmeleri, organizatörlerin de şevkini ve heyecanını arttırmıştır. T.C. Cumhurbaşkanlığı ve Cumhurbaşkanımız Recep Tayyip Erdoğan’ın himayelerinde nice yılları geride bırakmak, ülkemizin doğru şekilde tanıtımına, İslâm dünyasıyla kültürel ilişkilerinin geliştirilmesine ve İslâm dünyasıyla var olan ortak kültür, tarih ve edebiyat mirasının güçlendirilmesine olumlu katkılar sunmak, organizasyonun hedefleri arasındadır.